الفبای خوش بینی

الفبای خوش بینی

نویسنده: دکتر احمد ستایش

“خوشبینی بهتر از صد ایده است”  دکتر احمد ستایش

 خوش بینی تنها راهکار موفقیت و کامیابی در زندگی و فعالیت شغلی است چرا که تاریخ نشان داده افراد تاثیرگذار همواره کسانی بوده اند که اهداف خود را با خوش بینی دنبال می کردند. هیچ فرمانروا و پادشاهی با هدف و اندیشه شکست خوردن وارد کارزار جنگ و مبارزه نمی شد و هیچ مخترع و مکتشفی با بدبینی و بدون اعتقاد به خود و نتیجه، دست به تحقیق و ساختن نمی زد! درواقع این خوش بینی به باران  بود که باعث شد کشاورزان در طول قرن ها اقدام به کاشت بذر و دانه کنند چراکه هیچ کس با نیت خشکسالی زمین را شخم نمی زند و هیچ فرهادی با بدبینی و زشت نگریستن عاشق شیرین نمی شود.

این خوش بینی و باور داشتن به خود و توانایی های خود بود که باعث شد انسان ها در طول تاریخ به دنبال برآورده کردن ایده ها، امیال و اهدافشان باشند.

واقعیت این است که یکی از معضلات زندگی مدرن امروزی که تقریباً گریبان تمام جوامع را گرفته، بدبینی و درگیر شدن افراد با افکار منفی، احساس بی‌ارزشی، بدشانسی، ناتوانی و آشفتگی در برابر انواع مشکلات و چالش‌هایی است که زندگی مدرن بر سر راه انسان قرار داده است.

در واقع امروزه علیرغم وجود تکنولوژی‌، امکانات و رفاه به نسبت مناسبی که در سطح اجتماعی و حتی شخصی (نسبت به گذشته‌های دور که مردم مجبور بودند کارها را با امکانات کمتر و به شکل سخت‌تری انجام دهند)، در اختیار مردم قرار گرفته است، افراد با مشکلات و چالش‌های بزرگتر و سخت‌تری نیز مواجه شده‌اند که بعضاً آنقدر گیج کننده، غیر قابل حل و بحرانی به نظر می‌رسند که بسیاری از افراد امید و اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهند و به این باور می‌رسند که در برابر  دست تقدیر ناتوان، اسیر و بی‌اراده هستند و هیچ راه و روزنه‌ای برای فرار از این شرایط و حرکت به سمت آینده‌ای بهتر و مطلوب‌تر برای‌شان وجود ندارد.

نکته بسیار مهمی که باید به آن اذعان کنیم این است که این بدبینی، سردرگمی، درگیری با انواع افکار منفی و مخرب و درگیر شدن با آشفتگی و احساس ناتوانی و بدبینی در افراد مختلف بسته به شرایط متفاوتی که دارند، به اشکال مختلف بر روی ذهنیت، تفکر و تصمیم‌گیری آنها و در نهایت عملکرد و سبک زندگی‌شان تاثیر می‌گذارد و به صورت پدیده‌ها و عوارض متعددی بروز می‌کند.

اما به راستی خوش بینی چیست؟ خوشبینی در معنای کلی آن به معنای داشتن رویکردی مثبت و امیدوارانه به زندگی و پدیده‌ها و مسایل مختلف آن با تکیه بر توانمندی‌های خود و برخورداری از احساس ارزشمندی، توانایی و خودباوری است.

خوشبینی به فرد کمک می‌کند تا درگیر باورها و افکار غلطی مثل:

ـ من بدشانس هستم

ـ من توانایی مدیریت مسایل زندگی را ندارم

ـ من فردی غیر محبوب و غیر جذاب هستم

ـ دست به هر کاری بزنم خراب می‌شود

و …

فارغ از نگاه و تعریف کلی خوشبینی، برای آنکه با تعریف دقیق‌تر و کارآمد آن آشنا شویم و تفاوت و تمایز آن با خوش‌باوری یا خوش‌خیالی را بررسی کنیم باید گفت؛ خوشبینی یعنی داشتن امید و انگیزه برای مدیریت مسایل زندگی و غلبه بر مشکلات با اتکا به توانمندی‌های خود، احساس ارزشمندی و البته دانستن این نکته که کسب موفقیت در گرو تلاش و سخت‌کوشی و بکارگیری قدرت حل مساله و تصمیم‌گیری صحیح است.

در واقع برای آنکه خوش بینی برتری و کارایی بالای خود نسبت به خوش‌خیالی و خوش‌باوری را نشان دهد، شما در کنار داشتن امید و انگیزه و احساس خوب نسبت به خودتان و زندگی، باید به این بلوغ ذهنی نیز دست یافته باشید که:

ـ موفقیت صرفاً با فکر کردن به چیزهای خوب و داشتن انگیزه و امید به دست نمی‌آید و شما نیاز به تلاش، سخت‌کوشی و مسئولیت‌پذیری دارید و باید در عرصه عمل نیز اراده خود را به نمایش بگذارید.

ـ حل کردن بسیاری از مشکلات و مسایل، نیازمند، تحقیق، مطالعه و کسب اطلاعات برای اتخاذ تصمیم‌های بهتر و انتخاب‌های مطلوب‌تر است. اینگونه نیست که شما با هر میزان از دانش و آگاهی بتوانید از پس هر مشکل و چالشی بر آیید و نیازمند به گرفتن کمک از دیگران، افزایش آگاهی‌ها و مهارت‌های خود نباشید.

این در حالی است که افراد خوش باور و خوش خیال، بر این باور هستند که صرفاً اگر خوب فکر کنند و به چیزهای خوب بیندیشند و امید و انگیزه داشته باشند، تمام مسایل به راحتی از پیش پای‌شان کنار می‌رود. چنین افرادی معمولاً خیلی مسئولیت‌پذیر نیستند و با تعهد نسبت به انجام وظایف خود، کسب آگاهی‌های لازم، کسب مشورت، مطالعه و تحقیق دیگر عواملی که هر انسانی برای کسب موفقیت، حل مشکلات و پیشرفت در زندگی به آنها نیاز دارد، اقدام نمی‌کنند.

به عبارت دیگر آنها با خوش‌باوری و اعتماد به نفس کاذب، بیش از حد متکی به شانس خود در زندگی هستند. اتفاقاً ممکن است گاهی هم این شانس به کمک‌شان بیاید و خوش‌خیالی آنها را تقویت کند اما در درازمدت، با انواع شکست‌ها، ناکامی‌ها و درجا زدن‌ها مواجه می‌شوند و پس از مدتی خوش‌خیالی‌شان با بدبینی افراطی و احساس بدشانسی و بداقبالی مواجه می‌شود. حتی ممکن است بگویند: «من تا سال قبل بسیار خوش شانس بودم اما مدتی است طلسم شده‌ام و مدام بدشانسی می‌آورم.»

در واقع آنها حتی پس از شکست و ناکامی نیز حاضر به پذیرش اشتباه، کم‌کاری و عدم تلاش خود نیستند و باز با فرافکنی، تقدیر و بدشانسی را عامل عدم موفقیت خود می‌دانند، نه کم کاری، بی‌مسئولیتی و …

پس بنده پس از سالها تدریس و مشاوره هنوز هم هرگاه سر کلاس ها و کارگاه هایم سخن از خوشبینی به میان می‌آورم، به شاگردان و مخاطبان تاکید می کنم که منظور از خوشبینی در معنای دقیق و درست آن است، خوش بینی در کنار امید ، انگیزه ، اندیشه و عملکرد صحیح معنا پیدا می کند؛ نه جملات انگیزشی و بادکنکی توخالی.

بنده در کتاب‌های دیگری که تقریباً همگی مرتبط با بحث خوش بینی هستند، ابعاد مختلف این ویژگی و مهارت را بررسی کرده‌ام. اگر نیاز به اطلاعات بیشتری داشتید می‌توانید به آنها مراجعه کنید. در اینجا صرفاً جهت بهره‌مندی مخاطبان عزیز، اشاره‌ای کوتاه به آن کردم.